Airport City. Strefa okołotniskowa jako zagadnienie urbanistyczne. Monografia

Recenzje książki: Airport City. Strefa okołotniskowa jako zagadnienie urbanistyczne. Monografia (2)

1. Architektura :: Murator GRZEGORZ STIASNY 01/2015

   W swojej pionierskiej na polskim rynku naukowych publikacji pracy Michał Stangel omawia rozwój stref miejskich wokół portów lotniczych. Zajmujące z reguły olbrzymie powierzchnie, idące nieraz w setki hektarów, tereny lotniskowe przypominają najczęściej anonimowe, przemysłowe kombinaty wyizolowane od swych macierzystych metropolii. Wysokie nakłady inwestycyjne na rozwój infrastruktury lotniskowej w Polsce skłaniają do przyjrzenia się możliwościom docelowej przemiany terenów okołolotniskowych w nowego rodzaju przestrzeń intensywnie zurbanizowaną. Ogólną właściwością terminali lotniczych jest ich intermo-dalność. Jako centra komunikacyjne lotniska nie są punktami docelowymi przemieszczania się podróżnych i towarów, lecz jedynie punktami przesiadkowymi. Obserwowana z reguły chaotyczna i wydawałoby się niemal samorzutna zabudowa stref okołolotniskowych obiektami przemysłowymi i komercyjnymi skłania urbanistów do prób twórczego opanowania tego narastającego od kilku dziesięcioleci zjawiska. Autor przywołuje w swej książce refleksje Johna Kasadry - amerykańskiego ekonomisty i socjologa, który ukuł pojęcie Aerotropolis - miejsca rozwoju infrastruktury gospodarczej w oparciu o porty lotnicze, które we współczesnej kulturze postrzegane są często jako miejsca nieprzyjazne dla ludzi i środowiska. Lecz ich nieustanna ekspansja sugeruje pragmatyczną zmianę optyki. Zanim to jednak w pełni nastąpi, trzeba dobrze rozpoznać warunki funkcjonowania tych wciąż jeszcze nowych paramiejskich terenów. W ich klasyfikacji Michał Stangel opiera się na analizach berlińskiej urbanistki Johanny Schlaak, która w swej pracy doktorskiej z 2009 roku podjęła próbę kategoryzacji różnych modeli stref okołolotniskowych, wysuwając na pierwszy plan koncepcję Airea - rodzaju policentrycznej okołolotniskowej konurbacji ośrodków przemysłowych, parków biurowych i stref usługowych. Autor przygląda się takim strefom w Europie i na tej podstawie próbuje określić ich rozwój w Polsce. Przytacza realizacje i opisuje plany dla obszarów towarzyszących największym krajowym portom lotniczym Warszawy, Krakowa, Wrocławia i Gdańska. Michał Stangel, związany z Politechniką Śląską, szeroko omawia też możliwości rozwojowe i powiązania z całym regionem śląskiego portu lotniczego w Katowicach - Pyrzowicach. Entuzjastyczne opisy możliwości rozwojowych musiał zwieńczyć rozdział dotyczący miejsca człowieka w przestrzeniach okołolotniskowych. Projektanci zaangażowani w tworzenie lotnisk i ich stref towarzyszących zazwyczaj mają świadomość, że na ołtarzu technokratycznej sprawności w „przesuwaniu" przez poszczególne strefy technologiczne pasażerów i towarów, poświęca się humanistyczne wartości tradycyjnej architektury i urbanistyki. Lotniska to dziś typowe nie-miejsca, krytykowane powszechnie za obsługiwanie pasażerów tak jakby sami byli bagażem, powszechną komercjalizację przestrzeni, jej technologiczny utylitaryzm maskowany disneylandyzacją. Rozwiązanie widzi autor w propozycjach urbanistycznego kształtowania tych stref na wzór równoprawnych dzielnic miejskich, z ich układem ulic, kwartałów zabudowy i terenów zielonych. Postuluje „produkcję przestrzeni miejskiej" w miejsce ekonomicznego zdobywania przewagi przez łatwy dostęp do punktów przesiadkowych globalnego transportu. Koncepcji Airport Cities wróży się bowiem świetlaną przyszłość. Niektórzy widzą w nich ideę, która będzie zmieniać świat w następnych dziesięcioleciach, która może stworzyć nowe typy struktur miejskich, czy wręcz nowe typy terenów śródmiejskich.

2. dlapilota.pl 2014-02-01

   Autor monografii dr inż. arch. Michał Stangel starał się pokazać szczególne znaczenie portów lotniczych dla współczesnych miast. Są przecież nie tylko miejscami lądowania, ale punktami węzłowymi, gdzie łączy się lokalność i globalność. Stawały się ośrodkami wzrostu gospodarczego, a jako uprzywilejowane lokalizacje przyciągały inwestycje i stawały się przedmiotem intensywnego zagospodarowania przestrzennego.
   
   Strefy okołolotniskowe to miejsca prestiżowe i dobrze skomunikowane, które przyciągają nowe funkcje komercyjne. Kolejne inwestycje powstają często na zasadzie ,,efektu kuli śnieżnej", co prowadzi do tworzenia nowego typu obszarów zurbanizowanych, nazywanych ,,Airport City". Są to miejsca, gdzie koncentruje się przepływ ludzi, dóbr i kapitału i gdzie ogniskują się współczesne procesy urbanizacji w globalnej gospodarce.
   
   Ale czy ,,Airport City" ma się tak do city, jak galeria handlowa do galerii albo park przemysłowy do parku Czy w miejscach tych może powstać przestrzeń miejska, a jeśli tak, to jakiego rodzaju jest to miasto O tym wszystkim można przeczytać w książce Pana Michała Stangela.
   
   Na podkreślenie zasługuje nowatorskość (w polskich realiach) problemu badawczego podjętego przez Autora. Zagadnienie to, mimo realizacji rozmaitych studiów teoretycznych i projektowych, nie doczekało się jeszcze bowiem w polskim piśmiennictwie należytego opracowania.
   
   Ujęcie tematu świadczy o dogłębnej znajomości zagadnienia przez Autora. Praca bazuje na współczesnej, aktualnej literaturze przedmiotu, co pozwoliło na przedstawienie najnowszego stanu wiedzy w odniesieniu do omawianych problemów.
   
   Praca może stać się przedmiotem zainteresowania zarówno studentów szkół architektury i urbanistyki jak i geografii, gospodarki przestrzennej, ekonomii i zarządzania. Jednocześnie stanowić może ona cenna pozycje literatury dla praktykujących urbanistów i samorządowców.
   
   Dr hab. inż. arch. Piotr Lorens, profesor Politechniki Gdańskiej
   
   Dr inż. arch. Michał Stangel – architekt, urbanista, adiunkt w Katedrze Urbanistyki i Planowania Przestrzennego na Wydziale Architektury Politechniki Śląskiej. Stypendysta Fulbrighta w Massachusetts Institute of Technology. W latach 2004-2005 pracował w firmie EDAW m.in. przy projektach rewitalizacji Nassau i terenów olimpijskich w Londynie.
   
   Autor i współautor kilkudziesięciu opracowań urbanistycznych, w tym koncepcji zagospodarowania strefy ogólnodostępnej Portu Lotniczego Katowice. Laureat (w zespołach) dwudziestu konkursów urbanistyczno-architektonicznych, w tym I nagrody w międzynarodowym konkursie Kraków - Nowa Huta Przyszłości (2012). Członek Izby Urbanistów; wiceprezes katowickiego oddziału Towarzystwa Urbanistów Polskich.

więcej recenzji

ukryj recenzje