- Przewodnik po stronach Grupy Helion dla osób niewidomych, słabowidzących i niesłyszących
- Jak sprawić, by urządzenia elektroniczne czytały to, co widzisz na ekranie?
- Jak poruszać się po stronach Grupy Helion?
- Jaki czytnik sprzętowy wybrać?
- Jestem osobą słabowidzącą, czy są dla mnie jakieś udogodnienia w czytaniu ebooków?
- Jak korzystać z kursów video?
- Jak korzystać z audiobooków?
Proces zakupu i korzystania z ebooków, audiobooków i video kursów może być w pełni dostępny także dla osób z niepełnosprawnościami. Dowiesz się tu, jak poruszać się po stronach Grupy Helion (helion.pl, ebookpoint.pl, onepress.pl, sensus.pl, bezdroza.pl, editio.pl, dlabystrzakow.pl, videopoint.pl, czytalisek.pl, beya.pl) oraz które technologie ułatwiają użytkowanie naszych produktów. Podpowiemy też, z których aplikacji i urządzeń warto korzystać, by zwiększyć komfort odbioru.
Jak sprawić, by urządzenia elektroniczne czytały to, co widzisz na ekranie?
Jeśli jesteś już doświadczonym użytkownikiem narzędzi, możesz od razu przejść do sekcji Jak poruszać się po stronach Grupy Helion. Jeśli jednak nie korzystałeś wcześniej z udogodnień dla osób niewidomych i niedowidzących, warto zacząć od włączenia programu odczytu ekranu – tak zwanego screen readera. Jest to proste oprogramowanie, które odczytuje tekst oraz elementy interfejsu użytkownika z ekranu komputera, telefonu albo tabletu, a następnie dostarcza je odbiorcy za pomocą syntezatora mowy lub brajlowskiego urządzenia wyjściowego.
Komputer z systemem Windows – jak włączyć czytanie tekstu?
Posługując się sprzętem z systemem Windows, warto wiedzieć, że ma on wbudowane narzędzie dedykowane osobom niewidomym i niedowidzącym. Mowa tu o funkcji Narrator, pełniącej rolę czytnika ekranu. Ten prosty mechanizm ułatwień dostępu czyta na głos tekst wyświetlany na ekranie oraz opisuje towarzyszące mu zdarzenia (np. powiadomienia, błędy, tytuły okien, przyciski, itd.).
Najważniejsze funkcje Narratora:
- czyta automatycznie elementy, na które natrafimy kursorem,
- jest obsługiwany za pomocą myszki komputerowej, klawiatury lub specjalnych skrótów,
- współpracuje bez problemu z najpopularniejszymi przeglądarkami internetowymi, ale i dokumentami testowymi, plikami PDF, itp.,
- posiada opcję zmiany głosu, tempa czytania, tonu i innych ustawień.
Poza wspomnianym Narratorem, wśród niewidomych użytkowników komputerów, ogromną popularnością cieszą się również inne narzędzia ułatwiające pracę osobom z dysfunkcjami wzroku. Należą do nich między innymi:
- NVDA (NonVisual Desktop Access) – program do odczytu ekranu umożliwiający korzystanie z komputera przy pomocy klawiatury i syntezatora mowy. Narzędzie tworzone przez osoby niewidzące, jest stale aktualizowane, dzięki czemu ma wiele przydatnych wtyczek odpowiadających na zapotrzebowanie w zakresie najnowszych programów i aplikacji.
- JAWS (Job Access With Speech) – komercyjny, zaawansowany czytnik ekranu używany najczęściej w celach zawodowych lub edukacyjnych. Oferuje szerokie możliwości personalizacji i współpracuje z wieloma dostępnymi na rynku aplikacjami.
Komputer z systemem macOS – jak włączyć czytanie tekstu?
Podobnie jak Windows, także i system macOS ma wbudowany czytnik ekranu. VoiceOver, bo o nim mowa, można włączyć prostym skrótem klawiaturowym Cmd + F5. Program odczytuje na głos zawartość ekranu, co pozwala użytkownikom na interakcję z interfejsem i aplikacjami.
Smartfon i tablet – jak włączyć czytanie tekstu?
Współczesne smartfony i tablety wyposażone są w fabryczne narzędzia, które mają poprawiać komfort użytkowania osobom niewidomym i niedowidzącym. Odczytują one na głos to, co znajduje się na ekranie, pomagają poruszać się po stronie internetowej, komfortowo obsługiwać koszyk, logować się, pobierać pliki i zarządzać biblioteką zakupionych ebooków, audiobooków oraz video kursów.
Poniżej znajdziesz przykłady czytników głosowych zastosowanych w urządzeniach mobilnych z systemami:
- iOS – VoiceOver jest to wbudowane narzędzie w system iOS. Włączysz go w Ustawieniach, w sekcji Dostępność, wybierając VoiceOver. Więcej informacji na ten temat znajduje się w instrukcji smartfona;
- Android – TalkBack to odpowiednik VoiceOver. Włączysz go w Ustawieniach, w sekcji Dostępność, wybierając TalkBack. Więcej informacji na ten temat znajduje się w instrukcji smartfona.
Linijka brajlowska – czym jest i do czego służy?
Linijka brajlowska to specjalne urządzenie, które wyświetla tekst w alfabecie Braille’a. Najczęściej podłącza się ją do komputera lub smartfona za pomocą Bluetootha albo kabla USB. Współpracuje z najpopularniejszymi czytnikami ekranu, takimi jak NVDA, JAWS czy VoiceOver i umożliwia osobom niewidomym czytanie tekstu palcami. Można z niej korzystać zarówno podczas poruszania się po stronach Grupy Helion, jak i w trakcie czytania zakupionych książek.
Jak poruszać się po stronach Grupy Helion?
Serwisy internetowe Grupy Helion umożliwiają korzystanie z programów przeznaczonych do odczytu ekranu. Poniżej przedstawiamy kilka najważniejszych elementów, pozwalających na komfortowe poruszanie się po stronie osobom z dysfunkcjami wzroku lub słuchu:
- nagłówki i listy – logiczna struktura, dzięki której można bez problemu przeskakiwać między sekcjami, używając klawiszy szybkiej nawigacji (na przykład H dla nagłówków w NVDA i JAWS),
- pole wyszukiwania – umiejscowione na górze strony, zezwala na wygodne użytkowanie, uzyskanie szybkich wyników wyszukiwania, a następnie łatwe dodawanie wybranych pozycji do koszyka,
- przyciski „Dodaj do koszyka” i „Kup teraz” – poprawnie oznaczone i czytelne przyciski kompatybilne są z programami odczytu ekranu, co pozwala na bezpieczny zakup interesujących treści,
- Moje konto i Biblioteka – daje szybki dostęp do listy zakupionych książek oraz możliwość pobrania swoich plików.
Grupa Helion udostępnia również własne aplikacje dla urządzeń mobilnych – smartfonów i tabletów, pracujących pod kontrolą systemów Android i iOS. Aplikacje te i pozwalają na wygodny zakup treści cyfrowych (ebooków, audiobooków oraz video kursów) oraz na ich komfortowe czytanie, słuchanie i oglądanie. Aplikacje są przyjazne dla osób niewidomych, niedowidzących oraz niesłyszących. Znajdziesz je w Google Play oraz App Store.
Jak korzystać z ebooków, audiobooków i video kursów?
Współczesny rynek książki elektronicznej jest mocno ustandaryzowany, dzięki temu książka elektroniczna najczęściej występuje w trzech głównych formatach oraz w wersji audio:
- ePub – format stworzony specjalnie do publikacji ebooków. Bez problemu dopasowuje się do ekranu i urządzenia, na którym jest wyświetlany. Większość dostępnych na rynku czytników radzi sobie z jego odczytem. To format najczęściej wybierany przez naszych klientów,
- MOBI – format plików zbliżony do formatu ePUB, na chwilę obecną wykorzystywany jest przede wszystkim przez firmę Amazon i czytniki Kindle. Na rynku dostępne są programowe czytniki, które pozwalają osobom niewidomym i niedowidzącym na wygodne korzystanie z plików MOBI;
- PDF – format, który zachowuje układ i formatowanie dokumentu niezależnie od urządzenia, na którym jest otwierany. Odczyt plików PDF również jest możliwy poprzez czytniki, które wspierają potrzeby osób niewidzących i niedowidzących;
- MP3 – format wykorzystywany w przypadku audiobooków. Umożliwia odsłuch plików za pomocą popularnych odtwarzaczy. W serwisach Grupy Helion każda książka posiada na karcie produktu czytelne oznaczenie formatu, w którym jest dostępna. Wybierając konkretny format, warto pamiętać, że ebook oraz audiobook to dwa różne produkty.
W serwisach Grupy Helion każda książka posiada na karcie produktu czytelne oznaczenie formatu, w którym jest dostępna. Wybierając konkretny format, warto pamiętać, że ebook oraz audiobook to dwa różne produkty.
Jak odczytać eBooki w formacie ePub?
Pliki ePUB można wygodnie odczytywać za pomocą dostępnych na rynku aplikacji. W zależności od tego, na jakim urządzeniu pracujemy, można wybrać następujące opcje:
Aplikacje dla plików ePUB przeznaczone dla komputerów z systemem Windows:
- Czytnik Online na serwisach Grupy Helion – darmowy czytnik, dostępny bezpośrednio z poziomu Biblioteki Klienta (nie wymaga dodatkowej instalacji). Umożliwia korzystanie z zakupionych ebooków i zapewnia wsparcie osobom niewidzącym oraz niedowidzącym. Jest zgodny z popularnymi programami typu screen reader,
- Bookworm - darmowy czytnik ebooków, zaprojektowany dla osób niewidomych i słabowidzących. Może być używany z czytnikiem ekranu, brajlowską linijką lub wbudowaną funkcją zmiany tekstu na mowę,
- Thorium Reader – wygodny czytnik, dobrze współpracujący z aplikacją NVDA,
- >Balabolka – prosty program, zmieniający tekst na mowę.
Aplikacje dla plików ePUB przeznaczone dla komputerów z systemem macOS:
- Czytnik Online na serwisach Grupy Helion – podobnie jak w przypadku komputerów współpracujących z Windowsem, także i posiadacze sprzętu działającego na macOS mogą korzystać z czytnika online dostępnego na naszych stronach stronie.
- Apple Books/Apple Książki – wbudowany czytnik plików ePUB oraz PDF, który w połączeniu z VoiceOver jest praktycznym narzędziem, spełniającym oczekiwania osób niewidzących lub niedowidzących,
- Voice Dream Reader – praktyczny i wygodny czytnik dobrze współpracujący z VoiceOver, posiada wiele opcji personalizacji,
- Easy Reader - wygodna aplikacja oferująca intuicyjny interfejs i szerokie możliwości dostosowania. Szczególnie może przypaść do gustu osobom niewidomym, rozpoczynającym korzystanie z technologii wspierających czytanie ebooków i audiobooków.
Aplikacje dla plików ePUB przeznaczone dla smartfonów z systemem Android:
- Aplikacje mobilne Grupy Helion – pozwalają one na zakup nowych książek, ebooków, audiobooków oraz kursów video, a także wygodne korzystanie z zakupionych produktów. Można je pobrać za darmo z Google Play oraz App Store.
- ReadEra – czytnik formatów ePub, mobi i PDF, który poprawnie współpracuje z TalkBack,
- FBReader – czytnik formatów ePub, mobi i PDF, kompatybilny z TalkBack.
Jak odczytać eBooki w formacie MOBI?
Pliki w formatach MOBI można odtwarzać na różnych urządzeniach, ale dla osób niewidomych najwygodniejszym rozwiązaniem będzie użycie aplikacji Kindle od firmy Amazon. Dostępna zarówno dla komputerów, jak smartfonów z systemem iOS oraz Android, współpracuje z czytnikami ekranu typu VoiceOver i TalkBack.
Zaznaczmy, że korzystanie z formatu MOBI może być mniej intuicyjne niż z formatu ePub. MOBI jest bowiem mniej elastyczny i nie obsługuje wszystkich funkcji dostępności. Jeśli więc masz wybór, lepiej postawić na ebooka w formacie EPUB.
Jak odczytywać pliki PDF?
Chcąc kupić książkę w formie ebooka, w pierwszej kolejności warto postawić na formaty ePUB lub MOBI. Jeśli jednak nie ma takiej możliwości, osoby z dysfunkcjami wzroku mogą skorzystać oczywiście z opcji PDF. Dla poprawnego użytkowania takiej formy konieczne jest jednak:
- użycie screen readera,
- posiadanie pliku PDF, który będzie zawierał zoptymalizowaną warstwę tekstową.
Jeśli po otwarciu pliku nie można zaznaczyć myszką tekstu, a dla osób korzystających z czytnika ekranu nic nie jest odczytywane głośno, to prawdopodobnie dana treść ma formę obrazu. Wtedy trzeba użyć programu OCR (rozpoznającego tekst), np. w aplikacji Seeing AI (na urządzeniach iPhone lub Android) albo FineReader (na komputerze).
Serwisy Grupy Helion udostępniają darmowy czytnik online plików PDF dostępny dla zakupionych książek. Jest on dostępny z poziomu Biblioteki Klienta i nie wymaga dodatkowego oprogramowania. Rozwiązanie to zapewnia wsparcie dla osób niewidzących oraz niedowidzących i jest zgodne z popularnymi programami typu screen reader.
Dodatkowo możesz wypróbować popularne czytniki PDF:
Czytniki PDF dla komputerów z systemem Windows:
- Adobe Acrobat Reader DC – współpracuje z NVDA i JAWS,
- Foxit Reader – działa z czytnikami ekranu, jest lżejszy od Adobe,
- Microsoft Edge – może otworzyć PDF bez dodatkowego programu i działa z NVDA,
- Balabolka – odczytuje tekst PDF na głos i umożliwia jego nawigację,
Czytniki PDF dla komputerów z systemem macOS:
- Podgląd (Preview) – działa z VoiceOver, choć może mieć ograniczenia w nawigacji,
- Adobe Reader – współpracuje z VoiceOverem,
- Książki – systemowy czytnik ebooków, kompatybilny z VoiceOver.
Czytniki PDF dla smartfonów z systemami iOS i Android:
- Voice Dream Reader – wygodna aplikacja do czytania PDF-ów z VoiceOverem lub TalkBackiem, umożliwia nawigację po nagłówkach i czytanie tekstu głosem syntetycznym,
- Apple Books / Książki – może otwierać PDF-y i działa z VoiceOverem,
- ReadEra (Android) – czyta PDF-y i współpracuje z TalkBackiem,
- Adobe Acrobat Reader – dostępny także dla telefonów, działa z czytnikami ekranu.
Jaki czytnik sprzętowy wybrać?
Jeśli szukasz zewnętrznego czytnika ebooków, który ma wbudowaną funkcję mowy (czyli potrafi samodzielnie czytać na głos tekst książki) i obsługuje zarówno format EPUB, jak i MOBI, to warto rozważyć urządzenia wymienione poniżej. Ze względu na to, jak szybko rozwija się technologia i w jakim tempie pojawiają się nowe i znikają stare modele, nie gwarantujemy aktualności poniższych opisów i zalecamy sprawdzenie najnowszej oferty bezpośrednio producentów. Warto mieć na uwadze, że funkcja mowy działa najlepiej z prostym tekstem i w przypadku literatury specjalistycznej zawierającej wiele nazw własnych lub nazw w innych językach jakość pracy systemu TTS może się pogorszyć.
- HumanWare Brailliant BI X + Victor Reader – urządzenie brajlowskie z funkcją odczytu głosowego przez aplikację Victor Reader. Obsługuje formaty EPUB (w wersji bez DRM) oraz pliki tekstowe i DAISY. Format MOBI nie jest tu oficjalnie wspierany, ale pliki MOBI można często konwertować do EPUB lub TXT. Urządzenie współpracuje z linijką brajlowską i czyta przez wbudowany syntezator mowy.
- Hims SensePlayer – nowoczesny przenośny odtwarzacz multimedialny z funkcją czytnika ebooków i przeglądarką internetową. Obsługuje pliki EPUB, MOBI, TXT, RTF, DAISY i PDF (tekstowe). Ma wbudowaną syntezę mowy (m.in. Acapela). Działa także jako odtwarzacz audio i radio FM, może być używany bez ekranu;
- Milestone 312 Ace WiFi – kompaktowy czytnik dla osób z dysfunkcją wzroku, służący do odtwarzania książek audio, DAISY i E-booków w formacie tekstowym (EPUB tylko po konwersji). Odczytuje tekst na głos, ale ma ograniczoną obsługę formatu MOBI.
- PocketBook z funkcją Text-to-Speech – wygodny czytnik z opcją czytania „na głos” pozwalający na włączenie automatycznego odtwarzania książek;
- Kindle – popularny czytnik firmy Amazon z opcją czytania „na głos”;
- Onyx Boox - wśród czytników z wbudowanym TTS warto wymienić Onyx Boox z systemem Android, który oferuje polski syntezator mowy Google.
Jestem osobą słabowidzącą, czy są dla mnie jakieś udogodnienia w czytaniu ebooków?
Na stronach www oraz w aplikacjach mobilnych Grupy Helion każdy użytkownik może dostosować wygląd tekstu do własnych potrzeb. Oznacza to, że łatwością można regulować wielkość czcionki, kontrast, układ strony i tryb wyświetlania, dzięki czemu znacznie poprawia się wygoda czytania. Osobom słabowidzącym, z trudnościami w czytaniu zwykłego tekstu, seniorom, czy tym, których oczy często się męczą, pomocne mogą okazać się rozwiązania, które umożliwiają powiększenie czcionki czy zmianę kontrastu. Wszystko po to, by lepiej widzieć treści na ekranie.
Oto najważniejsze udogodnienia dla osób słabowidzących:
Na komputerze z systemem Windows:
- lupa systemowa – wbudowane narzędzie, które pozwala powiększać fragmenty ekranu, zmieniać kontrast i kolor tła,
- ZoomText – profesjonalne oprogramowanie powiększające z opcją odczytu głosowego. Umożliwia płynne powiększanie, filtr kontrastu, wyróżnianie kursora itp.,
- NVDA + powiększenie – kompatybilne z lupą systemową, pozwala na słyszenie tekstu i podgląd w powiększeniu.
Na smartfonie (iOS i Android):
- zoom (powiększenie) – wbudowana funkcja, która pozwala powiększyć ekran trzema palcami.
- zwiększenie rozmiaru czcionki i kontrastu – w ustawieniach pozwala na ustawienie większego tekstu, pogrubienie, zwiększenie kontrastu, ciemny tryb,
- czytniki ebooków z regulacją widoku – dzięki aplikacjom typu Apple Books, PocketBook, ReadEra, Voice Dream Reader oraz eBookpoin.pl istnieje opcja zwiększania czcionki, zmiany kolorów tła (np. na tryb nocny), ustawienia wygodnego odstępu między liniami itp.
Dedykowane czytniki ebooków:
- PocketBook Era, InkPad 4 – zezwalają na regulowanie czcionki, kontrastu, podświetlenia, a także włączenie funkcji Text-to-Speech (czytanie na głos),
- InkBOOK, np. Solaris lub FOCUS – możliwa zmiana czcionki, jej wielkości, układu, jasności i barwy podświetlenia etc.
- Kindle – umożliwia zmianę rozmiaru tekstu, marginesów i rodzaju czcionki (np. na czcionki ułatwiające czytanie przy dysleksji lub słabym wzroku).
Dodatkowe pomoce:
- monitor powiększający (elektroniczna lupa) – urządzenie z kamerą i ekranem, które powiększa tekst drukowany (np. książkę czy etykietę),
- tryb wysokiego kontrastu – dostępny w systemach operacyjnych, daje opcję zmiany kolorów interfejsu na bardziej czytelne.
Jak korzystać z kursów video?
Kursy video można uruchamiać w przeglądarce dzięki wbudowanemu odtwarzaczowi. Nagrania wzbogacone są o ścieżkę dźwiękową oraz napisy, co znacznie ułatwia ich użytkowanie przez osoby niesłyszące i niedosłyszące.
Napisy można włączyć z poziomu dedykowanego odtwarzacza dostępnego na półce klienta. Kursy z napisami są oznaczone specjalną etykietą, która widoczna jest na karcie produktu. Dzięki temu, przed dokonaniem zakupu można sprawdzić, czy dany kurs jest przyjazny osobom niesłyszącym.
Jak korzystać z audiobooków?
Audiobooki to świetne rozwiązanie dla osób z dysfunkcjami wzroku. Tu należy jeszcze raz przypomnieć, że ebook i audiobook to dwa różne produkty, dlatego też jeszcze przed dokonaniem zakupu, warto upewnić się w jakich formatach dostępna jest dana książka. Można to sprawdzić na karcie produktu – po lewej stronie, w zakładce z informacją o dostępnych formatach.
Audiobooki można odsłuchiwać bezpośrednio ze strony. Uruchomienie danego pliku przebiega szybko i komfortowo z zakładki Biblioteka – półka klienta. Słuchanie tego typu plików możliwe jest także przez aplikacje mobilne Grupy Helion dla smartfonów i tabletów z systemami Android i iOS. Swoje ulubione pliki dźwiękowe można również zapisać na później. Pobrany plik w formacie ZIP należy najpierw „rozpakować”, a następnie otworzyć go w odtwarzaczu lub wgrać do danego urządzenia.
Odsłuch zakupionego u nas audiobooka umożliwiają systemy Windows, macOS oraz Linux wyposażone w specjalne wsparcie formatów mp3 i dedykowane odtwarzacze.
