Ustalenie przyczyny powstania pożaru. Urządzenia grzejne, ich charakterystyki termiczne i badania elektrotechniczne. Poradnik

Ze wstępu

Właściwa eksploatacja każdego urządzenia (odbiornika) elektrycznego, a w szczególności elektrycznego urządzenia grzejnego, ma istotne znaczenie w kwestii co najmniej jego uszkodzenia lub całkowitego zniszczenia, a tym bardziej jako potencjalnego inicjatora powstania pożaru.

Niewłaściwa eksploatacja urządzenia generującego w czasie swojej pracy znaczną ilość energii cieplnej może polegać zarówno na jego niewłaściwym montażu, ustawieniu zbyt blisko materiału palnego, przypadkowym lub celowym przykryciu rozgrzanej obudowy, nieprofesjonalnych przeróbkach elementów jego obwodu elektrycznego, demontażu lub bocznikowaniu regulatorów i czujników temperatury, jak i braku badań eksploatacyjnych wymaganych instrukcjami.

Truizmem jest twierdzenie, iż zasadniczym dokumentem, jakim powinien kierować się eksploatujący elektryczne urządzenie grzejne, jest instrukcja eksploatacji/instrukcja obsługi urządzenia. Drugim istotnym dokumentem eksploatacyjnym i aktem prawnym jest Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 7 czerwca 2010 r. w sprawie ochrony przeciwpożarowej budynków, innych obiektów budowlanych i terenów [1].

Zgodnie z § 4 ust. 1 tego rozporządzenia zabronione jest:

• użytkowanie instalacji, urządzeń i narzędzi niesprawnych technicznie lub w sposób niezgodny z przeznaczeniem albo warunkami określonymi przez producenta bądź niepoddawanych okresowym kontrolom, o zakresie i częstotliwości wynikających z przepisów prawa budowlanego, jeżeli może się to przyczynić do powstania pożaru, wybuchu lub rozprzestrzenienia ognia (pkt 2);
• użytkowanie elektrycznych urządzeń ogrzewczych ustawionych bezpośrednio na podłożu palnym, z wyjątkiem urządzeń eksploatowanych zgodnie z warunkami określonymi przez producenta (pkt 7);
• przechowywanie materiałów palnych oraz stosowanie elementów wystroju i wyposażenia wnętrz z materiałów palnych w odległości mniejszej niż 0,5  m od urządzeń i instalacji, których powierzchnie zewnętrzne mogą nagrzewać się do temperatury przekraczającej 373,15 K (100°C) (pkt 8a).

Zwykle użytkownik typowego urządzenia grzejnego nie w pełni zdaje sobie sprawę z ilości energii cieplnej, jaka wytwarzana jest w urządzeniu grzejnym, przez co bezkrytycznie ustawia je tuż przy lub na materiałach palnych, co w sprzyjających okolicznościach może prowadzić do ich zapalenia.

Wskutek promieniowania termicznego i konwekcji energii  cieplnej takie urządzenie grzejne może zapalić znajdujące się w pobliżu materiały włókniste (koc, pościel, narzuty na łóżko, tapicerkę mebli, odzież, dywan, firany i zasłony, suszącą się odzież, itp.), przedmioty z drewna i drewnopochodne (łóżko, krzesło i fotel, szafa, inne podobne wyposażenie) oraz inne palne przedmioty codziennego użytku.

Natomiast z czego innego wynika zagrożenie pożarowe w przypadku eksploatacji urządzeń grzejnych służących do podgrzewania wody, jak na przykład garnek elektryczny, czajnik elektryczny i grzałka nurkowa. Istota tego zagrożenia wynika z braku czynnika chłodzącego, tj. wody, wskutek jej wyparowania z naczynia lub czajnika bądź wyjęcia z wody niewyłączonej z zasilania grzałki nurkowej, przez co wytwarzana przez urządzenie energia cieplna nagrzewa je do temperatury krytycznej, prowadząc do zniszczenia, a co gorsza, do powstania pożaru.

Należy przy tym dodać, iż w przypadku czajników elektrycznych i podobnych naczyń grzewczych, a także niektórych grzejników, zwykle warunkiem koniecznym do powstania od nich pożaru jest także uszkodzenie lub wcześniejsze bezkrytyczne zdemontowanie przez użytkownika tego urządzenia termicznego elementu (termoregulatora i/lub ogranicznika temperatury) zabezpieczającego to urządzenie przed taką sytuacją...