Wyklęte imperium. Irańskie opowieści (ebook)(audiobook)(audiobook)

Recenzje (6)

1. 21. wiek

   Jeszcze do niedawna pomysł wyjazdu do kraju ajatollahów spotykał się z wielkim zdumieniem. Iran - potępiany przez całe lata, obłożony wszelkimi restrykcjami gospodarczymi i finansowymi, powoli jednak wraca na polityczne i podróżnicze salony świata. Po podpisaniu porozumienia atomowego i zniesieniu sankcji, odkrycie skarbów dawnej Persji na nowo stało się więc możliwe. Iran, pomimo swego wyznaniowego charakteru, jest krajem przyjaznym i, co najważniejsze, bezpiecznym. Irańczycy to niezwykle życzliwi ludzie. Każdego przybysza zachęcają do rozmowy i zapraszają na poczęstunek do swoich domów. Mimo że na gruncie obyczajowym dzieli nas rzeczywiście wiele, można na nich liczyć w trudnych sytuacjach i mieć pewność, że nikogo nie zostawią w potrzebie. Chociaż w żadnym wypadku nie można bagatelizować obowiązujących w kraju ograniczeń oraz publicznie łamać społecznych zasad, władza potrafi przymknąć oczy na wiele rzeczy i toleruje niektóre "grzeszki" swoich obywateli.

2. Sztukater.pl Olkuszanka76

   Jeszcze do niedawna pomysł wyjazdu do kraju ajatollahów spotykał się z wielkim zdumieniem. Iran – potępiany przez całe lata, obłożony wszelkimi restrykcjami gospodarczymi i finansowymi — powoli jednak wraca na polityczne i podróżnicze salony świata. Po podpisaniu porozumienia atomowego i zniesieniu sankcji odkrycie skarbów dawnej Persji na nowo stało się więc możliwe. Podróż po Iranie ma wiele wymiarów i odcieni. Stojąc przy elamickim zikkuracie sprzed trzech tysięcy lat, niewątpliwie dotyka się najdawniejszej historii. Podobnie w starożytnym Persepolis – zachowały się tam pozostałości po potędze wielkiego imperium, a także ślady niemalże zapomnianego zoroastryzmu, wyznawanego niegdyś przez mieszkających tam ludzi. Iran, pomimo swego wyznaniowego charakteru, jest krajem przyjaznym i, co najważniejsze, bezpiecznym. Irańczycy to niezwykle życzliwi ludzie. Każdego przybysza zachęcają do rozmowy i zapraszają na poczęstunek do swoich domów. Mimo że na gruncie obyczajowym dzieli nas rzeczywiście wiele, na Irańczyków można liczyć w trudnych sytuacjach i mieć pewność, że nikogo nie zostawią w potrzebie. Chociaż w żadnym wypadku nie wolno bagatelizować obowiązujących w kraju ograniczeń oraz publicznie łamać społecznych zasad, władza potrafi przymknąć oczy na wiele rzeczy i toleruje niektóre „grzeszki” swoich obywateli. Wnętrza meczetów, ich fasady, minarety i kopuły obłożone są barwną majoliką. Kobalt miesza się z turkusem i szafranem. Geometryczne wzory przeplatają się z motywami roślinnymi. Architektura islamu, z charakterystyczną dla siebie pełnią barw i kształtów, to niepowtarzalne zjawisko i uczta dla oczu. Autorka w swej podróży po tym kraju, stara się nam przybliżyć imponującą historię, obyczaje, życie zwykłych ludzi. Przedstawia nam najstarsze zachowane budynki, najważniejsze religie. Bo wbrew pozorom nie tylko islam ma znaczenie w Iranie i o wiele więcej. Książka zaskoczyła mnie objętością. Liczy zaledwie 160 stron i zawiera wiele kolorowych zdjęć, na które ja, jako pasjonat fotografii, zwróciłam szczególną uwagę. Dzięki nim lektura tej książeczki jest ciekawsza i przyjemniejsza, gdyż wraz z autorką możemy śledzić każdy krok fascynującej podróży po tym niezwykłym kraju. Ta książka ma jeszcze jeden atut: pomimo swoich niewielkich rozmiarów, zawiera sporo informacji o historii, religii, kulturze, zwyczajach i zwyczajnym codziennym życiu ludzi z dawnej Persji. Strach rodzi się z niewiedzy. Polecam bardzo serdecznie.

3. http://krotkoacztresciwie.blogspot.com

   Iran po rewolucji, zmienił się z państwa otwartego na inne narody, w kraj w którym dosłownie wszystko podporządkowane jest religii. Najprostsze czynności muszą być wykonywane w zgodzie z prawami zawartymi w Koranie.Autorka w swej podróży po tym kraju, który od niedawna"bardziej ulgowo" traktuje nie tylko swoich obywateli, stara się nam przybliżyć imponującą historię, obyczaje, życie zwykłych ludzi. Przedstawia nam najstarsze zachowane budynki, najważniejsze religie. Bo wbrew pozorom nie tylko islam ma znaczenie w Iranie i o wiele więcej. Podsumowując-całkiem ciekawa lektura, jednak podróżniczka zbyt wiele miejsca poświęca religii. Rozumiem, że to wiodący temat w tym kraju, jednak ja przeczytałbym więcej o chociażby obyczajach. Książka trochę zbyt cienka, jak dla mnie, ale ciekawa. Plusem i to dużym są bajeczne zdjęcia zabytków i nie tylko. Pozostaje mi polecić.

4. portal dlaLejdis.pl (DEPRECATED) Barbara Drapikowska; 2017-08-02

   "Wyklęte imperium" to lektura przeznaczona dla czytelników, którzy lubią oderwać się od rzeczywistości przy pomocy słowa pisanego.Przenosi ona w świat innego kręgu cywilizacyjnego, odmiennego od zachodniego pod każdym możliwym kątem. Dotyczy to zarówno kwestii geograficznych, klimatycznych, historycznych, a przede wszystkim kulturowych i społecznych. Aleksandra Lisewska z dużą skrupulatnością przedstawia perełki irańskiej kultury. Dodatkowym atutem jest sposób prezentacji opisywanych miejsc. W każdym przypadku mamy informacje historyczne na ich temat, przez co też łatwiej zrozumieć specyfikę niektórych artefaktów. Książka oczywiście jest obowiązkową lekturą dla osób, które planują odwiedzić Republikę Iranu. Zawiera nie tylko opisy i zdjęcia, ale także wskazówki praktyczne, które można wykorzystać przy planowanej podróży. Z kolei dla pozostałych czytelników może być reportażem z podróży do państwa różniącego się diametralnie od europejskich demokracji. Dla mnie Iran jest na końcowym miejscu listy potencjalnych krajów do odwiedzenia, pomimo bogatej wartości historycznej i kulturowej tego regionu. Oczywiście powodem jest system społeczny i prawny opierający się na religii islamskiej. Myślę, że współcześnie wiele osób podzieliłoby moje obawy. Aleksandra Lisowska jednak zdobyła się na tą odwagę i pomimo obaw przekroczyła granice tego tajemniczego, rządzącego się swoimi prawami państwa. Autorka przedstawia realistyczne spojrzenie na irańską rzeczywistość, która w umysłach Europejczyków jawi się w dalszym ciągu jako kwintesencja fundamentalizmu islamskiego. W książce zestawiono ze sobą dwa irańskie światy. Z jednej strony opisany został rygorystyczny porządek społeczny pilnie strzeżony przez policję obyczajową, z drugiej z kolei próba ominięcia zasad po przekroczeniu progu własnego domu. W książce przekazano wiele cennych informacji o nieformalnych zasadach tworzących ład społeczny w Iranie. Nie są one bliskie państwu Chomeiniego, które znane jest nam z lekcji historii, a nowoczesnym państwom islamskim, w których ludzie sami próbują znaleźć złoty środek pomiędzy religią i tradycją, a własną wolnością. Książka posiada także ciekawe opisy zwyczajów irańskich w codziennym życiu, tj. na ulicy, na targu, w gościnie. Ukazuje ona Irańczyków jako pomocnych, życzliwych, gościnnych i uśmiechniętych ludzi. Można powiedzieć, że Autorka przełamuje stereotyp wyznawców Islamu. Przedstawia ich jako ludzi podobnych do nas, jednakże żyjących w państwie, w którym wolność, indywidualizm i szczęście są wartościami podlegającymi ścisłej kontroli państwowej. Książka daje nam obraz społeczeństwa próbującego dostosować się do trudnych warunków życiowych i szukającego wolności tam, gdzie jest to możliwe. "Wyklęte imperium" to także portrety kobiet irańskich, które na ulicy zmuszone są przykrywać ciało czadorem, a swoją kobiecość mogą wydobyć dopiero w zaciszu własnego domu. Książka ta powinna zaciekawić każdą kobietę żyjąca w kręgu cywilizacji zachodniej. Dzięki niej możemy przekonać się, jak bardzo zróżnicowana jest pozycja kobiety w różnych zakątkach świata. W Iranie nie ma równości pomiędzy obiema płciami i dotyczy to zarówno sfery rodzinnej, jak i zawodowej. Czytając przekaz Aleksandry Lisowskiej wielokrotnie dziękowałam losowi, że urodziłam się i żyję w państwie, w którym kobieta posiada taką samą ochronę prawną, jak mężczyzna. Barbara Drapikowska (barbara.drapikowska@dlalejdis.pl) Aleksandra Lisowska, ?Wyklęte imperium. Irańskie opowieści?, Gliwice, Wydawnictwo Helion, 2017.

5. Tygodnik Angora Ł. AZIK; 2017-07-30

   Powoli, ale wyraźnie rośnie liczba turystów wyjeżdżających do Iranu. Zmiany polityczne powodują, że kraj zyskuje na reputacji międzynarodowej i tym samym otwiera się na przybyszów. Iran nigdy nie miał statusu państwa zamkniętego, zaś niewielka liczba odwiedzających to arcyciekawe państwo była wynikiem zachodnich restrykcji. Dziś to się zdecydowanie zmienia i niebawem kraj trafi na listę popularnych kierunków. Jest tego wart. Niewielka książeczka wrocławskiej globtroterki nie jest przewodnikiem krajoznawczym. Jest subiektywną, oszczędną, ale wysmakowaną relacją z podróży po Iranie, w której Czytelnik znajdzie powściągliwe opisy historycznych atrakcji i autorskich wrażeń. Ten melanż nienarzucających się impresji tym bardziej pobudza apetyt i zachęca do sięgnięcia po obszerniejszą literaturę, a może i do zakupu biletu do Teheranu. Autorka odwiedza między innymi Meszhed, starożytną Suzę, Ahwaz, główne miasto prowincji Chuzestan. Spaceruje uliczkami medyny w Szirazie, odwiedza królewskie nekropolie w legendarnym Persepolis, zniszczonym przez Macedończyka, ale potrafi poruszyć nas wrażeniami z pobytu w Jazdzie, który jest zbudowany z gliniano-piaskowych cegieł i trwa od stuleci w nienaruszonym stanie. ?Tu czas się zatrzymał w labiryncie beżowych uliczek Fahdanu, przy meczetach i najwyższych w Iranie minaretach" - zapisze. Pradawny czar Iranu, a raczej imperialnej Persji, przetrwał w miasteczkach i górskich wioskach, dokąd trafia autorka, znajdując tam zapierające dech w piersiach pamiątki przeszłości i ujmującą gościnność Irańczyków. Opowieść 0 dachach Jazdu, wieżach wiatru 1 islamskich najeźdźcach, ale także o dzisiejszym życiu Irańczyków, trzymanych w religijnym - acz wyraźnie słabnącym - rygorze, opowiedziana przez wrażliwą obserwatorkę przybliża Czytelnikowi kraj, ludzi i niezwykłą cywilizację, której losy wywarły znaczący wpływ na dzieje Europy.

6. Globtroter Cezary Rudziński; 2017-07-17

   Iran, wcześniej nazywany Persją, jest jednym z najstarszych z ciągle istniejących państw świata, chociaż w zmieniających się granicach oraz systemach politycznych i religijnych. Z przebogatą historią, miastami z korzeniami sprzed tysiącleci przed naszą erą oraz wspaniałymi zabytkami. Kraj górzysty i pustynny, z egzotycznymi niekiedy dla nas zwyczajami, obyczajami oraz normami moralnymi i religijnymi. Zamieszkany przez gościnnych i życzliwych obcym ludzi. Nic dziwnego, że budzi on coraz większe zainteresowanie turystów, także polskich. Zwłaszcza obecnie, gdy stopniowo znoszone są, wprowadzone wobec niego sankcje i restrykcje gospodarcze oraz finansowe. Tym cenniejsze dla potencjalnych turystów są aktualne relacje z niego. Zwłaszcza, że nie ma, a przynajmniej ja na taki jeszcze nie trafiłem, dobrego przewodnika po Iranie w języku polskim. Najnowsza premiera wydawnicza Bezdroży, nazwana skromnie Irańskimi opowieściami, jest więc przysłowiowym „strzałem w dziesiątkę”. Zachęcającym, wręcz zmuszającym wielu podróżników i turystów, do poważnego pomyślenia o wybraniu się w tamte strony. Zwłaszcza, że autorka była niemal we wszystkich najważniejszych i najciekawszych miastach oraz miejscach państwa „królów królów” – szachów, a od blisko 4 dekad „religijnych przywódców” – ajatollahów. I ciekawie, w znacznych częściach tej książki znakomicie, opisała je. A także ludzi spotkanych na trasie, jak również zwyczaje i sytuacje, w jakich uczestniczyła. Z odwołaniami do historii, także religii oraz wielu mało znanych faktów dotyczących tego kraju i obszaru. Kończąc lekturę poczułem niedosyt, wręcz żal, że nie może trwać ona dłużej. Autorka miałaby przecież chyba jeszcze wiele więcej do opowiedzenia o Iranie i jego mieszkańcach, nawet na podstawie tej jednej odbytej po nim podróży. Rozpoczęła ją wstępem o przelocie jak gdyby w inny świat i wymiar – ze Stambułu, przez Teheran bez zatrzymywania się w nim, do świętego miasta Meszhedu na północnym wschodzie Iranu. Z niego przemieszczeniem się, także drogą lotniczą, bo to przecież kraj pięciokrotnie większy i ponad dwukrotnie ludniejszy od Polski, na południowy zachód, do Ahwazu. I dopiero z niego autobusami do najciekawszych miejscowości. Dur Ustasz i Suzy w dawnym (XII w p.n.e.) starożytnym królestwie Elamitów. Świata małych meczetów – Szirazu. Persepolis, ważnego centrum najstarszej religii monoteistycznej – zoroastryzmu, a zarazem wspaniałych zabytków odległej przeszłości i miejsca pielgrzymkowego (15-20 mln pątników rocznie) do mauzoleum Shah Cheragh z grobami dwu braci szczególnie czczonego imama Rezy (zamordowany w 818 r), jedynego z następców Proroka pochowanego w Iranie. Na trasie podróży, często z dłuższymi pobytami autorki, było również stare magiczne miasto Jazd na skraju pustyni. Z najwyższymi w kraju meczetami, świątynią Ataszkadeh, w której ogień – „boski płomień” pali się nieprzerwanie od roku 470 ! A także badgirami – starożytnymi klimatyzatorami – wieżami wentylacyjnymi. I wieloma innymi wspaniałymi zabytkami, m.in. XIV-wiecznym Meczetem Piątkowym Kabizem. Relację z tego miasta czytałem ze szczególnym zainteresowaniem i przyjemnością, gdyż napisana została znakomicie i wyjątkowo ciekawie. Chociaż chyba niewiele, a może wcale, nie ustępują jej pod tym względem pozostałe. Z Meszhedu, Suzy, Mejbodu na skraju Wielkiej Słonej Pustyni. Pełnego skarbów i zaskoczeń Isfahanu – z resztkami mniejszości żydowskiej i ormiańskiej. Górskiej wioski Abjane i Kaszanu ze słynnymi rezydencjami, bazarem i meczetami zbudowanymi po tragicznym trzęsieniu ziemi w 1778 roku oraz zaskakującym w ocenie ogrodem Fin. I, pozostawiony na zakończenie podróży Teheran – 16 milionowa aglomeracja, pobyt w którym po zwiedzeniu kraju okazał się dla autorki kulturalnym szokiem. Z autobusami przedzielonymi barierkami na części dla mężczyzn i kobiet oraz wagonami tylko dla tych drugich, z wejściami pilnowanymi przez „strażników rewolucji’. Problemami z przechodzeniem przez jezdnie, gdyż obowiązuje tam zasada, jak pisze autorka, „większemu i mocniejszemu (pojazdy) wolno więcej.” I drugą uwagą: „Zasady ruchu drogowego w Europie i Iranie są jak dwie galaktyki bez szans na spotkanie.” W swoich relacjach autorka pozostaje w cieniu, niemal niewidoczna, co w tym przypadku uważam za ich ogromny plus. Nie ma, poza nielicznymi sytuacjami, tak częstego w innych książkach podróżniczych, zawracania czytelnikowi głowy nastrojami i błahymi wydarzeniami w podróży w rodzaju: męcząca droga, plecak ciężki, paskudny wiatr (czy deszcz, lub zimno), pokłóciliśmy się, nie możemy znaleźć noclegu itp. Jeżeli chodzi o to ostatnie, to czytając odczuwałem nawet trochę niedosytu. O ile za zrozumiałą uznałem nieobecność w relacjach postaci partnera podróży - męża, poza chyba jedną wzmianką, że autorka nie podróżowała sama, lecz w męskim towarzystwie, to trochę zaskakujący był praktycznie zupełny brak informacji gdzie nocowała, co i gdzie jadła, jak – poza kilkoma wizytami u poznanych mieszkańców – smakowała tamtejsza kuchnia itp. Czyli tego, co stanowi nierzadko znaczącą część relacji innych podróżników. Autorka przy okazji opisywania odwiedzanych miejsc lub przeżywanych sytuacji sięga po inne tematy. Znacząco wzbogacając wiedzę czytelników o kraju, jego przeszłości, współczesności, obyczajach itp. W Meszhedzie o wywodzącym się z zoroastryzmu i jego tradycji święcie Nouruz oraz kim był imam Reza, grób którego stanowi jedną z największych świętości irańskich sunnitów. Osobnych wejściach do kompleksu mauzoleum dla mężczyzn i kobiet, przy czym „niewierni” muszą czekać, aż przejdą wyznawcy Proroka. Obcy są tam zresztą niemile widziani, nie dopuszczani w niektóre miejsca, poganiani przez strażników specjalnymi miotełkami, gdy zatrzymują się zbyt długo. Nie brak informacji autorki o różnicach wiary sunnitów i szyitów oraz konfliktów między nimi i wojen religijnych od VII w. W rozdziale – bo książka składa się z 10 rozdziałów, z wstępem i epilogiem – „Obrazki z Iranu” jest mnóstwo informacji oraz ciekawostek na temat tamtejszych obyczajów, gościnności i życzliwości, ale także dyskryminującym kobiety prawie. Czy tak daleko posuniętej do „zachodniego zła” nienawiści ajatollahów, że zaliczono do niego także… krzesła. Dowiedzieć się można m.in. o tylko perskich napisach alfabetem arabskim na niektórych stacjach metra w Teheranie, nieprzydatności „obcych” kart płatniczych, systemie pieniężnym i wymianie gotówki, wyższych cenach dla cudzoziemców itp. W innych rozdziałach o dziejach ważniejszych zabytków i świetnych ich opisów z mnóstwem nie tylko faktów, ale i ciekawostek. Np. dostępie, oczywiście osobno, kobiet i mężczyzn, tylko do fragmentów grobów „świętych mężów”. Podobnie osobnych kołatek do drzwi domów, aby wiadomo było, kto przychodzi i czy – w przypadku mężczyzny – kobieta musi się albo skryć, albo przynajmniej zarzucić na głowę chustę, bo w mieszkaniach nie nosi się ich. Z wielu ciekawostek odnotuję jeszcze kilka. W Isfahanie na czas modłów w chrześcijańskiej, ormiańskiej świątyni, muzułmanie są wypraszani, gdyż tak nakazuje prawo. Obecnie zabrania ono również pozostawiania, zgodnie z dawnymi obyczajami zoroastriańskimi, zmarłych na Wieżach Milczenia, jako żeru dla ptaków. O społeczności żydowskiej w tym mieście, sprowadzonej przez Cyrusa II Wielkiego po wyzwoleniu ich z „niewoli babilońskiej” w roku 539. I masowej emigracji jej potomków po powstaniu państwa Izrael, a następnie po dojściu do władzy ajatollahów. Podobnie o tamtejszych Ormianach i ich dzielnicy. Oraz uwagą, że to zwłaszcza w niej schronienia znajdowali Polacy po ich wyzwoleniu z sowieckiej „ziemi niewoli” – więzień, łagrów i miejsc zesłania, wyprowadzonych do Iranu wraz z armią gen. Andersa w 1942 r. Przy okazji wizyty, na zaproszenie, w jednym ze sklepów z dywanami prowadzonego od kilku pokoleń, znalazło się sporo ciekawych informacji o historii tkania perskich dywanów. A także o najstarszym na świecie kobiercu Pazyryk, z V lub IV w. p.n.e.(!), znalezionym w latach 40-tych w syberyjskim kurhanie i przekazanym do zbiorów leningradzkiego „Ermitażu”. A także wspaniałych skarbach teherańskiego Muzeum Klejnotów oraz ich dziejach. W innym zaś miejscu o historii i tradycji zakrywania przez kobiety głów, zwłaszcza włosów, od czasów najdawniejszych. Przejętej przez społeczeństwo żydowskie, później chrześcijańskie – nadal stosowane w kościołach wschodnich oraz muzułmańskie. To tylko wybrane ciekawe przykłady z tej książki, które można mnożyć. Na podkreślenie zasługuje umieszczenie w niej, i to we właściwych miejscach narracji, ponad stu dobrych lub bardzo dobrych zdjęć wykonanych przez autorkę. Ze znakomitym okładkowym. Dzięki czemu nie tylko czyta się relację, ale równocześnie widzi opisywane miejsca. Co w naszych czasach „informacji obrazkowej” ma kapitalne znaczenie. Powtórzę: szkoda, że tę świetną książkę czyta się tak krótko, praktycznie cala od razu! A może autorka po sukcesie, jakim w mojej ocenie starego podróżnika niewątpliwie jest ona, zechce ją w następnym wydaniu rozbudować? Z oczywistą, jak sądzę, korzyścią dla czytelników. Będą bowiem mogli jeszcze lepiej poznać ten niezwykły kraj i utrzymać kolejny bodziec zachęcający do zobaczenia go na własne oczy. A o tym, że warto, przekonuje już ta relacja z odbytej po nim podróży.

więcej recenzji

ukryj recenzje