Zawód: psycholog. Regulacje prawne i etyka zawodowa

Spis treści książki

Podziękowania

Wstęp

1. Zawód psychologa w świetle prawa
1.1. Prawna definicja zawodu psychologa
1.2. Psycholog jako zawód zaufania publicznego
1.2.1. Prawne koncepcje zawodu zaufania publicznego i zawodu regulowanego
1.2.2. Zawody zaufania publicznego w świadomości współczesnych Polaków
1.3. Samorząd zawodowy i inne organizacje zawodowe
1.3.1. Regulacje prawne i organizacje zawodowe psychologów w innych krajach
1.3.2. Sytuacja prawna innych zawodów zaufania publicznego w Polsce
1.3.3. Samorząd zawodowy psychologów w Polsce
1.3.4. Zrzeszenia psychologów w Polsce
1.3.5. Międzynarodowe zrzeszenia psychologów
1.4. Prawo do wykonywania zawodu psychologa
1.4.1. Prawo do wykonywania zawodu psychologa w zapisie ustawy
1.4.2. Faktyczne prawo do wykonywania zawodu psychologa
1.4.3. Konsekwencje niejasności prawnych w regulacji zawodu psychologa i losy ustawy

2. Odpowiedzialność w zawodzie psychologa
2.1. Rodzaje odpowiedzialności psychologów w praktyce zawodowej
2.1.1. Odpowiedzialność karna
2.1.2. Odpowiedzialność cywilna
2.1.3. Odpowiedzialność dyscyplinarna
2.2. Prawa klienta/pacjenta w kontekście odpowiedzialności zawodowej psychologa

3. Źródła zasad etycznych w zawodzie psychologa
3.1. Etyka filozoficzna a etyka stosowana
3.2. Kodeksy etyki różnych zawodów
3.3. Etyka zawodowa w zawodzie psychologa
3.3.1. Kodeks Etyczno-Zawodowy Psychologa Polskiego Towarzystwa Psychologicznego
3.3.2. Zasady etyczne psychologa i kodeks postępowania Amerykańskiego Towarzystwa Psychologicznego
3.4. Zasady etyczne a regulacje prawne
3.4.1. Konflikt zasad etycznych i przepisów prawa
3.4.2. Konflikt zasad etycznych i wymogów organizacji
3.4.3. Absolutny zakaz łamania praw człowieka
3.5. Kontrowersje wokół kodeksów etyki
3.6. Jak rozstrzygać wątpliwości etyczne?

4. Podstawowe zasady etyczne w pracy psychologa
4.1. Zasada A: Działanie dla dobra i nieszkodzenie
4.2. Zasada B: Wierność i odpowiedzialność
4.3. Zasada C: Uczciwość i prawość
4.4. Zasada D: Sprawiedliwość
4.5. Zasada E: Szacunek dla ludzkich praw i ludzkiej godności

5. Tajemnica zawodowa
5.1. Pojęcie tajemnicy zawodowej
5.2. Tajemnica w zawodzie psychologa – podstawy prawne
5.3. Jak długo obowiązuje tajemnica zawodowa?
5.4. Ograniczenia tajemnicy zawodowej w przypadku zagrożenia życia lub zdrowia
5.5. Tajemnica zawodowa a obowiązki społeczne i prawne obywateli
5.5.1. Poufność w kontekście informacji o przestępstwach
5.5.2. Możliwość zwolnienia z tajemnicy zawodowej w procesie karnym
5.5.3. Obowiązek dochowania tajemnicy w sądowym postępowaniu cywilnym lub rodzinnym
5.5.4. Obszary wymagające dopracowania standardów: ofiary przemocy
5.6. Poufność w kontekście pacjentów z zaburzeniami psychicznymi
5.7. Zagrożenie poufności w kontekście terapii grupowej lub terapii par oraz w usługach na odległość
5.8. Ograniczenia poufności w usługach na zlecenie strony trzeciej
5.9. Tajemnica w pracy biegłego sądowego
5.10. Ujawnienie informacji w celach dydaktycznych
5.11. Ujawnienie informacji w celu uzyskania konsultacji
5.12. Ujawnienie informacji poufnej na życzenie klienta
5.13. Dokumentacja: poufność, czas i sposób przechowywania
5.13.1. Regulacje prawne związane z dokumentacją w Polsce
5.13.2. Dokumentacja medyczna i dokumentacja psychologiczna w kontekście świadczeń medycznych
5.13.3. Rodzaje dokumentacji psychologicznej i jej zabezpieczenie
5.13.4. Sposób przechowywania dokumentacji psychologicznej
5.13.5. Okres przechowywania dokumentacji psychologicznej

6. Świadoma zgoda na usługę psychologiczną
6.1. Prawo klienta do dobrowolnego i świadomego korzystania z usług psychologicznych
6.1.1. Zgoda na przetwarzanie danych osobowych
6.1.2. Zgoda na usługę psychologiczną osób z ograniczoną zdolnością do czynności prawnych
6.1.3. Usługa psychologiczna bez zgody
6.2. Informacje niezbędne do podjęcia świadomej zgody
6.2.1. Rzetelna informacja o kwalifikacjach psychologa
6.2.2. Rzetelna informacja o metodzie pracy i jej alternatywach
6.2.3. Rzetelna informacja o poufności i jej ograniczeniach
6.2.4. Uzgodnienie celu, zakresu i sposobu realizacji usługi
6.2.5. Rzetelna informacja o prawach klienta
6.3. Uzgodnienie praktycznych aspektów usługi
6.3.1. Konflikt interesów i różnorodność ról
6.3.2. Odpłatność
6.3.3. Wymiar czasowy

7. Standardy etyczne w diagnozie psychologicznej
7.1. Opinia psychologiczna na podstawie badania diagnostycznego
7.2. Zasady ogólne etycznego postępowania diagnostycznego
7.3. Podmiotowe traktowanie klienta
7.3.1. Minimalizacja wtargnięcia
7.3.2. Diagnoza a badania naukowe
7.4. Zapewnienie optymalnego funkcjonowania klienta
7.5. Dobór narzędzi diagnostycznych
7.5.1. Odpowiedzialne rozróżnienie między diagnozą psychologiczną a badaniem testowym
7.5.2. Kontrowersje wokół technik projekcyjnych
7.5.3. Prawo do stosowania narzędzia diagnostycznego
7.5.4. Kwalifikacje użytkownika narzędzi diagnostycznych
7.6. Przedstawienie wniosków diagnostycznych
7.6.1. Pisemna opinia, orzeczenie, raport
7.6.2. Ustna informacja zwrotna
7.7. Przechowywanie dokumentacji
7.8. Diagnoza grup szczególnych (niepełnosprawność, obca kultura/obcy język)
7.8.1. Bariera językowa
7.8.2. Bariera kulturowa
7.8.3. Modyfikacja procedury i niedostosowanie prób normalizacyjnych

8. Standardy etyczne w pomocy psychologicznej
8.1. Kwalifikacje do udzielania pomocy psychologicznej
8.1.1 Kontekst prawny
8.2. Pomoc psychologiczna a autonomia i integralność klienta
8.3. Zawarcie kontraktu na pomoc psychologiczną
8.4. Terapia dla rodzin lub grup
8.5. Terapia dla osób znajdujących się już pod opieką psychologa
8.6. Przerwanie terapii
8.7. Zakończenie terapii

9. Usługi psychologiczne na zlecenie strony trzeciej – problem dobrowolności, podmiotowości i poufności
9.1. Diagnoza psychologiczna w procesie ubiegania się o pracę
9.2. Prawnie wymagana ocena psychologiczna w celu określenia zdolności do wykonywania zawodu lub funkcji
9.3. Pobór do wojska
9.4. Usługa psychologiczna na zlecenie pracodawcy
9.5. Przymusowe badanie psychologiczne na zlecenie wymiaru sprawiedliwości
9.6. Dokumentacja psychologiczna w systemie oświaty

10. Przeciwdziałanie dyskryminacji w praktyce psychologicznej
10.1. Dyskryminacja – kontekst prawny
10.2. Przejawy dyskryminacji w praktyce psychologicznej
10.2.1. Odmowa świadczenia
10.2.2. Niezróżnicowane postrzeganie osób należących do mniejszości
10.2.3. Niedostosowanie świadczenia do specyficznych potrzeb osób należących do mniejszości
10.2.4. Nieuwzględnianie zagrożenia stereotypem
10.2.5. Przeżywanie negatywnych uczuć
10.3. Dyskryminacja wynikająca z ograniczeń kompetencji psychologów
10.3.1. Ograniczenia kompetencji w usługach dla klientów z zaburzeniami somatycznymi
10.3.2. Ograniczenia kompetencji w usługach dla klientów z grup mniejszościowych
10.4. Dyskryminacja wynikająca z uprzedzeń żywionych przez psychologa
10.4.1. Obowiązek eliminowania uprzedzeń
10.4.2. Zalecenia dla psychologów świadczących usługi populacjom zróżnicowanym etnicznie, językowo, kulturowo i seksualnie

11. Standardy etyczne w usługach psychologicznych na odległość
11.1. Czy możliwa jest etyczna usługa psychologiczna na odległość?
11.2. Opracowania dotyczące zasad etycznych w usługach na odległość
11.3. Zalety kontaktu psychologicznego na odległość
11.4. Zagrożenia dla praw klienta w usługach na odległość
11.4.1. Poufność w usługach na odległość
11.4.2. Sytuacja kryzysowa w usługach na odległość
11.4.3. Świadoma zgoda w usługach na odległość
11.4.4 Wyznaczanie granic
11.5. Specyfika telepsychoterapii
11.6. Diagnoza psychologiczna przez internet
11.6.1. Zalety i ograniczenia
11.6.2. Testy do samodzielnego rozwiązania w celu rozwoju osobistego i pogłębienia samoświadomości vs. diagnoza psychologiczna
11.7. Bezpieczeństwo narzędzi diagnostycznych w internecie

12. Usługi psychologiczne na rzecz dzieci
12.1. Zgoda na usługę psychologiczną wobec dzieci
12.1.1. Władza rodzicielska – aspekt prawny
12.1.2. Wyrażenie zgody na usługę psychologiczną wobec dziecka – kwestie prawne
12.1.3. Zgoda na usługę psychologiczną na terenie instytucji, pod której opieką znajduje się dziecko
12.1.4. Kontrowersje wokół minimalnego wieku dla wyrażenia świadomej zgody – regulacje w kodeksie cywilnym
12.1.5. Kontrowersje wokół minimalnego wieku dla wyrażenia świadomej zgody – jak kwestia zgody dziecka jest regulowana w zawodzie lekarza
12.1.6. Wyrażenie przyzwolenia na usługę psychologiczną przez dziecko
12.2. Odpowiedzialność za samopoczucie dziecka w trakcie kontaktu
12.2.1. Obecność osoby bliskiej
12.3. Poszanowanie podmiotowości dziecka
12.3.1. Poszanowanie podmiotowości dziecka a wywiad z rodzicami
12.3.2. Poszanowanie podmiotowości dziecka a udzielanie informacji zwrotnych
12.3.3. Zdefiniowanie obszaru świadczenia i minimalizacja wtargnięcia
12.4. Dylemat klient-dziecko czy klient-rodzic
12.5. Zasada poufności i jej ograniczenia w usługach wobec dzieci
12.6. Dziecko w badaniach naukowych
12.6.1. Dobrowolność udziału dzieci w psychologicznych badaniach naukowych
12.6.2. Czy badania naukowe z udziałem dzieci są konieczne?

13. Zasady etyki w naukowych badaniach psychologicznych
13.1. Prawne aspekty przestrzegania zasad etyki w psychologicznych badaniach naukowych
13.1.1. Regulacja badań biomedycznych
13.1.2. Regulacje w badaniach naukowych z udziałem ludzi w innych krajach
13.1.3. Regulacje w badaniach naukowych z udziałem zwierząt. Zasady humanitarnej opieki i wykorzystania zwierząt w badaniach
13.1.4. Polskie regulacje w psychologicznych badaniach naukowych z udziałem ludzi
13.2. Świadoma zgoda na udział w badaniu
13.2.1. Regulacje prawne dotyczące przetwarzania wrażliwych danych osobowych
13.2.2. Świadoma zgoda na rejestrację głosu i wizerunku
13.2.3. Zgoda na ujawnienie dodatkowych informacji
13.2.4. Zgoda na udział w badaniach osób bez zdolności lub z ograniczoną zdolnością do czynności prawnych
13.2.5. Odstąpienie od świadomej zgody w badaniach naukowych
13.3. Poufność informacji w badaniach naukowych
13.3.1. Przechowywanie danych
13.3.2. Ujawnienie osobie badanej wrażliwych danych z badania naukowego
13.4. Zgoda instytucji
13.5. Udział w badaniu osób podległych (klient/pacjent, student)
13.6. Problemy związane z wykluczaniem osób z badań
13.7. Wynagrodzenie za udział w badaniach
13.8. Procedury maskujące
13.8.1. Procedura odkłamania
13.8.2. Odstąpienie od procedury odkłamania
13.9. Minimalizowanie szkód
13.10. Badanie naukowe weryfikujące skuteczność terapii
13.11. Badania naukowe przez internet
13.11.1. Poufność w badaniach internetowych
13.11.2. Problem świadomej zgody w badaniach internetowych
13.11.3. Maskowanie, odkłamanie i dyskomfort w badaniach internetowych

14. Zasady etycznego postępowania podczas rozpowszechniania wyników badań, wiedzy psychologicznej i popularyzacji
14.1. Rozpowszechnianie wyników badań naukowych i wiedzy naukowej
14.1.1. Plagiatorstwo
14.1.2. Zasady powoływania się na literaturę cytowaną
14.1.3. Zasady cytowania i parafrazowania
14.1.4. Zgoda na reprodukcję
14.2. Autorstwo publikacji
14.3. Powtórna publikacja danych
14.4. Udostępnianie danych do weryfikacji
14.5. Recenzja naukowa
14.6. Unikanie konfliktu interesów

pokaż cały spis treści

ukryj recenzje